Teknolojinin yaÅŸamımızın vazgeçilmez bir parçası olduÄŸu günlerde yaşıyoruz. Ä°ÅŸ ve okul hayatımızı kolaylaÅŸtıran, sosyalleÅŸmemizi saÄŸlayan, boÅŸ zamanlarımızı geçirdiÄŸimiz, tüm dünyayı evimize hatta cebimize taşıyan teknoloji… Artık bilim, eÄŸitim, iÅŸ ve eÄŸlence hayatında teknoloji kullanımı vazgeçilmez bir yere sahip. Bundan sonraki geliÅŸim hızını ÅŸu an hayal bile edemeyecek durumdayız…
Ergenler için bilgisayar ekranı neden bu kadar vazgeçilmez? Sanal dünyada zaman geçirmek çocuk ve gençlerin önemli ihtiyaçlarını karşıladığı için ekran başından ayrılabilmeleri bu kadar güçleşiyor. Bu ihtiyaçları şöyle özetleyebiliriz:
-Çocuk/ergen sanal dünyada aktiftir (televizyon karşısında olduğu gibi sadece pasif bir izleyici değil). Bu yolla kendi yönetebildiği/karar verebildiği bir alana sahip olur.
-Telefon ya da bilgisayar çok hızlı ve istediği an ulaşabileceği bir mesafede bulunuyor. Bu keyif veren alana ulaşmak için çaba, enerji ve organize olma becerisi gerekmez.
-Oyunlar ve eriÅŸim hızı gerçek dünyayla kıyasladığınızda çok hızlıdır. Bir “tık” ile istediÄŸi kiÅŸiye ve bilgiye ulaÅŸabilir. Beklemek ve ertelemek gerekmez.
-Boş kalmanın getirdiği can sıkıntısını ve boşluk hissini çok kolay giderebilir.
-Oyunlarda ve sosyal medyada çok hızlı ve kolay bir ÅŸekilde “ödül” kazanabilir (“like” alma ya da “level” atlama gibi). Bu anlamda onaylanmak ve beÄŸenilmek çok da çaba gerektirmez. Oysa gerçek dünyada baÅŸarılı olmak için uzun süre emek harcamak ve “ödül” için de sabretmek gerekiyor.
-Beynin salgıladığı dopamin salgısı, mutlu hissetmesine yol açar ve bu hissi hep yaşamak ister.
-Sanal dünyada kendisine “ideal bir karakter” yaratarak, olmak istediÄŸi kiÅŸi gibi davranabilir.
Kimliğin/kişiliğin hızla oluştuğu ve geliştiği bir dönem için yapmak isteyip de yapamadığı şeyleri gerçekleştirebileceği bir alan yaratmış olur.
-Ä°stediÄŸi kiÅŸiyle, istediÄŸi ÅŸekilde iletiÅŸim kurma fırsatı yaratır. Günlük hayatta cesaret edemediÄŸi ÅŸeyleri ifade etme fırsatı yaratır.Sosyal medyada oluÅŸturulan gruplar bu geliÅŸim döneminde en çok ihtiyaç duyduÄŸu ÅŸey olan “bir gruba ait olma” duygusunu karşılar.
-Stresle yeteri kadar iyi bir ÅŸekilde baÅŸ edemeyen kiÅŸiler için oyunlar ve sosyal medya rahatlama ve sorunları “bastırma” yolu olarak kullanılabilir. Ergenlik döneminde temel mesele aileden kopuÅŸtur. Sanal dünya ergen için bu anlamda da bir “özgürlük ve bağımsızlık” alanı yaratır. ÇocuÄŸumuzda hangi davranışlara dikkat etmeliyiz? Teknolojinin aşırı kullanımı, özellikle arkadaÅŸ iliÅŸkilerinde ve iletiÅŸim kurmada sorun yaÅŸayan çocuk ve ergenler için daha büyük bir risk oluÅŸturuyor. “Teknoloji bağımlılığı” günümüzde tedavi edilmesi gereken ve destek alınması gereken bozukluklar arasında yer almakta. Aşırı kullanımın önemli göstergelerinden bazıları; ÇocuÄŸun/Ergenin ekran başında geçirdiÄŸi süre giderek uzar ve sınır koymakta zorlanır,
-Teknolojiye ulaşamadığı ortamlar sıkıcı gelir,
-Sosyal ilişkileri zarar görür, yalnızlığı akranları ya da ailesi ile zaman geçirmeye tercih eder. Hayatı giderek fakirleşir, keyif aldığı hobilerinden vazgeçer,
-Hareketsizlikten dolayı sağlık sorunları yaşar,
-Ev ödevi ya da ev işleri gibi aldığı sorumlulukları yerine getirmekte zorlanır,
-Çevresiyle yaşadığı çatışmalar artar,
-Uyku ve yeme düzeni bozulur,
-
Ä°nternette ya da oyun başında geçirdiÄŸi zaman dışında baÅŸka bir ÅŸeyle ilgilenmekte isteksizdir. Sormamız gereken asıl sorular, “ÇocuÄŸum bilgisayar/tabletsiz de eÄŸlenebiliyor
-
mu?”, “Bu durum akademik durumunu etkiliyor mu?”, “Çevresi ve arkadaÅŸlarıyla iletiÅŸimi saÄŸlıklı mı?
-
Anne baba olarak neler yapabilirsiniz? Teknolojiyi kullanma konusunda kendinizi geliştirmeniz ve çocuğunuzun ilgi alanları ya da oynadığı oyunlar hakkında bilgi sahibi olmak, onunla iletişim kurabilmenize ve ekran karşısında nasıl zaman geçirdiğini kontrol edebilmenize yardımcı olacaktır.
Teknolojiyi nasıl doÄŸru bir ÅŸekilde kullanması gerektiÄŸi ile ilgili çocuÄŸunuzla konuÅŸmanız, ona yol göstermeniz ve karşılaÅŸabileceÄŸi tehlikeler hakkında bilinçlendirmeniz önemlidir. Evde uymasını beklediÄŸiniz kurallar ve koyduÄŸunuz sınırlar arasına “teknoloji kullanımı” ile ilgili kuralları da eklemelisiniz. Mümkünse bilgisayarla odasında deÄŸil, ortak kullandığınız alanda zaman geçirmesini saÄŸlayabilirsiniz. Ä°lgilendiÄŸi konulara siz de ilginizi ve merakınızı gösterebilirsiniz. Böylece onu karşılaÅŸabileceÄŸi zararlı içerikle baÅŸ baÅŸa bırakmamış olursunuz ve üzerinde konuÅŸabilirsiniz. ÇocuÄŸunuzla bir “sözleÅŸme” yapabilirsiniz. ÖrneÄŸin her gün bilgisayar başında geçirmesi için belirlediÄŸiniz süreyi aÅŸmaması konusunda anlaÅŸabilirsiniz ya da bazı günler, zamanını geçirmesi için birlikte belirlediÄŸiniz farklı etkinlik alternatifleri üzerinde anlaÅŸmaya varabilirsiniz.